20 kwietnia

Święto Narodowe Trzeciego Maja 

2 maja 2023
Święto Narodowe Trzeciego Maja 

3 maja Polacy obchodzą święto narodowe upamiętniające przyjęcie w 1791 r. pierwszej w Europie i drugiej na świecie spisanej konstytucji. Konstytucja 3 Maja została uchwalona w 1791 roku przez Sejm Czteroletni.

Na jej podstawie doszło do wielu zmian w ustroju politycznym i społecznym kraju. 11 artykułów tego dokumentu wprowadzało trójpodział władzy, monarchię dziedziczną, opiekę prawną nad chłopami i mieszczaństwem oraz znosiło liberum veto. Mimo że obowiązywała tylko przez rok (obalona przez armię rosyjską wraz z konfederacją targowicką w wyniku przegranej wojny polsko-rosyjskiej), pamięć o niej i jej znaczeniu pozwalała kolejnym pokoleniom podtrzymywać dążenia polskiego społeczeństwa do niepodległości. Stała się ukoronowaniem tego, co dobre i oświecone w polskiej historii i kulturze.

W okresie zaborów Polski obchodzenie rocznic Konstytucji 3 maja było zakazane przez wszystkich zaborców. Polacy, którzy odważyli się obchodzić publicznie to święto, byli karani. Po odzyskaniu niepodległości już w 1919 roku 3 maja został ogłoszony świętem narodowym. Po roku 1945 komunistyczne władze zmierzały do likwidacji trzeciomajowych obchodów ze względu na ich utrwalony charakter narodowo-katolicki. Zmianę przyniósł rok 1980. Wiosną 1981 odbyły się uroczyste, oficjalne obchody rocznicy Konstytucji. Ustawa Rządowa powracała do świadomości i pamięci społecznej Polaków, a trudny czas stanu wojennego znów uczynił z obchodów tego święta konflikt między władzą komunistyczną a społeczeństwem. Przełom przyniósł rok 1990. Nowo wybrany Sejm i Senat powróciły do tradycji i proklamowały dzień 3 maja świętem państwowym.